ôn tập: nghị luận xã hội

ÔN TẬP: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Câu Nghị luận xã hội trong bài thi của các em có điểm số là 3 điểm nên các em cũng cần chú ý ôn tập cho kĩ nhé!

Nghị luận xã hội có các dạng sau đây:

-Nghị luận về một hiện tượng đời sống.

-Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.

-Nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra từ một câu chuyện đời sống hoặc một tác phẩm văn học.

1.Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Ở dạng nghị luận này, chúng ta có hai loại sau đây:

a.Nghị luận về một hiện tượng có ý nghĩa tốt, tích cực trong đời sống: hiến máu cứu người, vì an toàn giao thông, việc bảo vệ môi trường, giúp đỡ những người hoạn nạn, tiếp sức mùa thi, những người cho học sinh đi thi mượn nhà ở miễn phí…

Yêu cầu về nội dung:

-Giới thiệu vấn đề (hiện tượng) cần nghị luận, nhận định chung về vấn đề (hiện tượng có ý nghĩa tích cực, có ý nghĩa to lớn trong đời sống, được nhiều người quan tâm…).

-Bàn luận:

+Phân tích những biểu hiện của hiện tượng, những tác dụng, ý nghĩa của hiện tượng đối với đời sống.

+Bình luận mở rộng: Phê phán một hiện tượng khác – trái ngược với hiện tượng đang bàn luận.

+Nêu biện pháp nhân rộng, phát triển hiện tượng.

+Hành động của bản thân.

-Đánh giá về hiện tượng.

b. Hiện tượng có ảnh hưởng không tốt đến đời sống: ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông, bạo lực gia đình, bạo lực học đường…

-Giới thiệu hiện tượng và nhận định chung về hiện tượng.

-Bàn luận:

+Nêu những biểu hiện của hiện tượng.

+Phân tích nguyên nhân, hậu quả.

+Đề xuất giải pháp để giảm hoặc ngăn chặn hiện tượng.

+Liên hệ với một hiện tượng “tích cực” và khẳng định hiện tượng “tích cực” đó.

+Hành động của bản thân.

-Đánh giá về hiện tượng.

2.Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí.

a.Nghị luận về một đạo lí, một tư tưởng đúng đắn.

-Giới thiệu về đạo lí, tư tưởng, nêu nhận định chung.

-Bàn luận:

+Giải thích nội dung đạo lí, tư tưởng (giải thích từ ngữ, hình ảnh, các vế câu…)

+Phân tích những biểu hiện của tư tưởng.

+Bình luận về tư tưởng (tính đúng đắn của tư tưởng đối với nhận thức, tâm hồn, hành động của con người, sự phát triển chung của xã hội, đời sống…)

+Liên hệ với một tư tưởng trái ngược để khẳng định tư tưởng đúng đắn, phê phán tư tưởng lệch lạc.

-Bài học nhận thức và hành động.

-Đánh giá về tư tưởng.

b.Nghị luận về một tư tưởng lệch lạc, không đúng đắn.

-Giới thiệu về tư tưởng, nhận định chung về tư tưởng.

-Bàn luận:

+Giải thích nội dung tư tưởng (giải thích từ ngữ, hình ảnh, các vế/ đoạn câu…).

+Phân tích những biểu hiện của tư tưởng.

+Bình luận về những tác động, những ảnh hưởng không tốt của tư tưởng trong đời sống.

+Liên hệ với một tư tưởng đúng đắn để khẳng định tư tư tưởng đúng và phê phán tư tưởng không đúng, lệch lạc…

-Bài học nhận thức và hành động.

-Đánh giá về tư tưởng.

c.Nghị luận về một vấn đề tư tưởng vừa có những khía cạnh đúng, vừa có những khía cạnh chưa đúng đắn.

-Giới thiệu tư tưởng, nhận định chung về tư tưởng.

-Bàn luận:

+Giải thích nội dung tư tưởng.

+Phân tích các khía cạnh đúng, sai, phải, trái của tư tưởng.

+Bình luận: Khẳng định tính chất đúng đắn và phê phán những khía cạnh sai lệch của tư tưởng; ….

-Bài học nhận thức và hành động.

-Đánh giá chung.

3.Nghị luận về một vấn đề tư tưởng rút ra từ tác phẩm văn học hoặc một câu chuyện của đời sống.

-Giới thiệu về tác phẩm, câu chuyện, nêu vấn đề nghị luận rút ra từ tác phẩm, câu chyện.

-Bàn luận:

+Phân tích vấn đề trong tác phẩm hoặc câu chuyện (phân tích ngắn gọn: biểu hiện như thế nào?).

+Phân tích những biểu hiện của vấn đề đó trong đời sống chung.

Phân tích những khía cạnh đúng, sai, phải, trái của vấn đề hoặc nguyên nhân, hậu quả, giải pháp/ hoặc ý nghĩa, tác dụng của vấn đề và biện pháp nhân rộng.

+Bình luận vấn đề: khẳng định khía cạnh đúng đắn/ phê phán tính chất sai trái của vấn đề.

-Bài học nhận thức và hành động

-Đánh giá chung.

ĐỀ BÀI LUYỆN TẬP

“Tắt đèn bật ý tưởng 2014” là cuộc thi thiết kế hình in trên áo phông với chủ đề vê Giờ Trái đất và biến đổi khí hậu dành cho giới trẻ; từ đó giúp nâng cao nhậ thức và thay đổi hành vi để giảm thiểu biến đổi khí hậu. Cuộc thi có chủ đề “Vì một Việt Nam xanh, sạch, đẹp” và khẩu hiệu “Một ý tưởng, một chiếc áo, một hành tinh”.

Cuộc thi năm nay kêu gọi thí sinh thông qua các tác phẩm nêu lên thực trạng chính môi trường xung quanh, những vẫn đề tồn tại ở Việt Nam, hành vi và thói quen ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường và đưa ra giải pháp cải thiện môi trường sống của bản thân, cũng như các hành vi và thói quen sống tích cực, thân thiện với môi trường.

(Dẫn theo http://www.vnexpress.net)

Từ nội dung của đoạn tin trên, anh/ chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề: Hãy chung tay bảo vệ môi trường sống.

(Các em tham khảo phần Hướng dẫn  làm bài  ở trang 198 – cuốn sách: Hướng dẫn ôn tập kì thi trung học phổ thông quốc gia năm học 2014 – 2015)

         

MỘT SỐ VẤN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI RÚT RA TỪ TÁC PHẨM VĂN HỌC:

1.Vợ nhặt – Kim Lân:

-Tình mẫu tử.

-Khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc trong hoàn cảnh éo le của cuộc sống.

-Tình yêu thương con người.

2.Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài:

-Tình yêu thương con người.

-Khát vọng đấu tranh để đòi quyền sống, quyền tự do.

3.Những đứa con trong gia đình – Nguyễn Thi; Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành; Tây Tiến – Quang Dũng; Đất Nước – Nguyễn Khoa Điềm:

-Lòng yêu nước.

-Lí tưởng sống của tuổi trẻ.

-Tình yêu thương con người (Rừng xà nu)

-Trách nhiệm của mỗi người đối với đất nước.

-Vai trò của quê hương đất nước trong đời sống tinh thần mỗi con người.

4.Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu:

-Nạn bạo hành trong gia đình.

-Tình mẫu tử.

-Thái độ bao dung, cảm thông của con người.

5.Hồn Trương Ba, da hàng thịt:

-Khát vọng sống là chính mình.

-Sự ảnh hưởng, tác động của môi trường/ hoàn cảnh sống đến tính cách con người.

…..